This summary has been initiated by Karkhana Samuha in support of the Education Out Loud (EOL) Program.

SESP २०२२/२३-२०३१/३२ को सन्दर्भ:

• नेपालमा विद्यालय शिक्षा क्षेत्र योजना (SESP) सरकारको प्रतिबद्धताहरूसँग आधारभूत तहसम्मको शिक्षा अनिवार्य र नि:शुल्क उपलब्ध गराउने, नेपालको संविधान बमोजिम माध्यमिक तहसम्म निशुल्क शिक्षा र २०१९ को राष्ट्रिय शिक्षा नीति कार्यान्वयन गर्ने उद्देश्यमा मेल खाएको छ। यसका साथै, यसले २०३० सम्म गुणस्तरीय शिक्षा र आजीवन शिक्षाको समावेशी पहुँच सुनिश्चित गर्न र दीगो विकास लक्ष्य (SDG) ४ हासिल गर्ने लक्ष्य राखेको छ।
• लामो समयसम्मको सामाजिक र आर्थिक विकास लक्ष्यहरू हासिल गर्न शिक्षाको महत्त्वपूर्ण भूमिका पहिचान गर्दै, SESP ले नेपाललाई दीगो विकासतर्फ डोर्‍याउन एक विश्वसनीय शिक्षा योजना आवश्यक छ भनेर जोड दिएको छ। यसले राष्ट्रको मार्गमा शिक्षाले पार्ने परिवर्तनकारी प्रभावलाई जोड दिन्छ।
• संघीय शासन संरचनामा संक्रमणको कारणले नयाँ शिक्षा क्षेत्र योजना आवश्यक भएको छ जसले पहिलेको ७ वर्षको विद्यालय क्षेत्र विकास योजना (SSDP) (2016 देखि 2023) को उत्तराधिकारीको रूपमा काम गर्नेछ। SESP ले स्थानीय स्तरमा विद्यालय शिक्षा क्षेत्रको विकेन्द्रीकृत व्यवस्थापनलाई संस्थागत गर्न लक्ष्य राखेको छ ताकि उत्पन्न आवश्यकताहरूलाई प्रभावकारी रूपमा सम्बोधन गर्न सकियोस्। SESP ले उदीयमान प्राथमिकताहरू र मुद्दाहरूलाई सम्बोधन गर्न नयाँ रणनीतिहरू एकीकृत गर्दा SSDP को उपलब्धिहरूमा निर्माण गर्दछ।
  • यसले ज्ञान, विज्ञान र प्रविधिमा हालका विकास र परिवर्तनहरूलाई अपनाउने र नेपाललाई सुशासित, समृद्ध राष्ट्रमा परिवर्तन गर्न योगदान दिने बलियो र लचिलो प्रणाली निर्माण गर्न शिक्षाको क्षेत्रमा सुधारहरू परिचय गराउन लक्ष्य राखेको छ।
• SESP ले कोभिड-१९ महामारीका कारण भएकाे अवरोधहरूबाट शिक्षा प्रणालीको समावेशी पुन:प्राप्तिलाई सहजीकरण गर्न प्राथमिकता दिएको छ। यसले बालबालिका र उनीहरूका परिवारहरूमा प्रकोपको असमान प्रभावलाई सम्बोधन गर्ने लक्ष्य राख्दछ, विशेष गरी बालिकाहरू जस्ता कमजोर समूहहरूमा हुने असमान प्रभावहरूलाई कम गर्नमा ध्यान केन्द्रित गर्दै, लैङ्गिक, भौगोलिक र सामाजिक-आर्थिक स्थिति जस्ता कारकहरूलाई विचार गर्दछ ।

प्रगति र चुनौतीहरू

नेपालको औपचारिक शिक्षा प्रणालीले हालैका वर्षहरूमा दुर्गम क्षेत्रहरूमा समेत देशभरका विद्यालयहरूमा पहुँच विस्तार गर्दै उल्लेखनीय प्रगति हासिल गरेको छ।

• प्रगतिहरू:
• चुनौतीहरू:

मिसन, मुख्य उद्देश्यहरू र रणनीतिहरू

मिशन

सक्षम, सुशासित, जवाफदेही र प्रतिस्पर्धी सार्वजनिक विद्यालय शिक्षा प्रणालीको विकास गर्न जसले क्षेत्रीय र अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्डहरूसँग तुलनात्मक सान्दर्भिक र गुणस्तरीय शिक्षा प्राप्त गर्ने नागरिकको अधिकार सुनिश्चित गर्न ।

उद्देश्य १:

• सीमान्तकृत बालबालिका सहित सबै बालबालिकाको पूर्ण शिक्षा चक्रमा समतामूलक पहुँच र सहभागिता सुनिश्चित गर्ने।
  • रणनीतिहरू

उद्देश्य २:

• प्रत्येक बालबालिकाको लागि विद्यालयको तयारी, आधारभूत सिकाइ र गुणस्तरीय सिकाइ उपलब्धिहरू सुनिश्चित गरेर सम्पूर्ण विद्यालय शिक्षाको गुणस्तर र प्रासंगिकता बढाउने।
  • रणनीतिहरू

उद्देश्य ३: